Auteur: margretkaandorp

Uit de De wereld als wil en voorstelling (1819) van filosoof Arthur Schopenhauer. „Het wezen van de mens bestaat hierin dat zijn wil streeft, vervolgens bevredigd wordt, en weer opnieuw streeft, en dat in voortdurende herhaling, geluk en welzijn is niets anders dan de snelle overgang van wens naar bevrediging en van bevrediging naar nieuwe wens; het uitblijven van bevrediging betekent immers lijden, het uitblijven van een nieuwe wens uit zich in een ijdel verlangen, languor, verveling.”

Ja tevredenheid, gelukkig zijn met wat er is, wanneer is dit er? Komt er altijd na bevrediging weer snel een nieuwe wens? Staan de snelle overgang van wens naar bevrediging voor ons geluk en welzijn?
Beseffen wat geluk voor jou is en daarbij stilstaan. Je droom duidelijk krijgen want zoeken is een basisbehoefte volgens de bekende neurowetenschapper Jaap Panksepp. Daar is dus natuurlijk niets mis mee. Niet voor rupsjes en ook niet voor mensen.

Zou je je zo vrij willen voelen dat je gewoon wil dansen? Of wat is jouw verlangen? Meer energie? Meer verbinding en plezier met anderen?

Op 9 april 2024 geef ik bij de volksuniversiteit Amsterdam een lezing over de ontwikkeling van de Pessotherapie, ontstaan in de jaren 60 in New York.

Lezing Pessotherapie

 

Een artikel hierover schreef ik voor de VNVA, de vereniging voor Nederlandse vrouwelijke artsen.    Over dans, het lichaam en de psyche

 

 

Ik heb een heel mooi present gekregen,  pre-sent betekent hier letterlijk ‘voorafgaand aan voelen’.  Ik wist dat de sessie als zeer waardevol ervaren werd, de verwoording na 1 sessie spreekt boekdelen:

‘Toen Margret de deur voor mij opendeed had ik de onmiddellijke indruk een vriendelijk, integer en deskundig mens te ontmoeten. Dat gaf me een behaaglijk gevoel van vertrouwen nog voor de sessie begonnen was.

Pesso-psychotherapie is voor mij in de afgelopen decennia de enige methode gebleken die mij qua ‘body and mind’ heling heeft gegeven. Vanuit het hier en nu meandert dit proces van heling op alle niveaus van mijn bestaan terug naar het verleden. Daar waar het begon: mijn ouderlijk huis (indoctrinatie m.b.t. WOII). Een plek waar ik niet werd gezien voor wie ik was, maar me vooral vergiftigde met trauma waarvan ik heden ten dage nog de sporen met mij meedraag.

De subtiele Pesso-methode staat of valt bij de kwaliteit van de Pesso-therapeut in haar coachende rol. En ja, in handen van de juiste therapeut is er een direct transformerende werking. En de doorwerking daarvan in de dagen erna. En precies daar openbaarde zich Margret’s wijsheid en ervaring als arts en Pesso-therapeut. Zij heeft de methode Pesso Boyden tot in alle finesses in haar vingers en zij heeft tevens het vermogen subtiel te sturen (inherent aan de methode!) waardoor ik mijn kantelpunt mocht ervaren.

Het verleden waarin het kind de pijn heeft opgelopen kan niet worden veranderd of weggepoetst. In het hier en nu worden nieuwe ervaringen gecreëerd met behulp van een tableau vivant. Van hoe het eenmaal was naar ideaal. Een virtuele herinnering als het ware, die wel degelijk echt voelt.

Want mijn brein neemt die herinnering voor waar aan, waardoor twee werkelijkheden naast elkaar ontstaan en mogen bestaan. Een nieuw geheugenspoor dat in mijn huidige leven kracht en vreugde schenkt en het oude verdriet heeft overvleugeld.

Margret zag mijn pijnpunt haarscherp en benoemde rustig wat zij zag. De Getuige hield mij een spiegel voor waarin ik eindelijk kon zien.

Niets meer en niets minder dan mijn Geboorterecht.’

De non-verbale taal is onze allereerste taal. Hoe anders kan een pasgeborene en een kind wat de taal nog niet heeft geleerd communiceren met de omgeving?

Gelukkig worden het lichaam en de zintuiglijke ervaring almeer een plaats gegeven in de psychotherapie. In hoofdstuk 18 ‘Gaten vullen: het doen van structures’  van het boek Traumasporen (The body keeps the score) van Bessel van der Kolk wordt een zeer positief pleidooi gehouden voor het werk van Al Pesso en Diane Boyden. Hij schrijft letterlijk als laatste zin: ‘De genezende tableaus van structures bieden een ervaring waarvan veel deelnemers nooit geloofden dat die voor hen mogelijk was: verwelkomd worden in een wereld waarin mensen blij met hen zijn, hen beschermen, hun behoeften vervullen en hen zich thuis doen voelen.’

Zie YouTube: Bessel van der Kolk en Pessotherapie

Deze positieve woorden van Bessel van der Kolk over Pessotherapie hebben er voor gezorgd dat deze vorm van therapie tegenwoordig flink in de picture is gekomen. De opleiding bij het RINO tot Pessotherapeut, nu in de vorm van modules, geniet ondertussen veel belangstelling. Ik word vaker benaderd dan voorheen met de vraag of ik nog plek heb in mijn coachingspraktijk. Collega’s psychiaters en psychoanalytici kennen het werk of in elk geval de naam Pessotherapie.

Ik ben blij met deze wijsheid vanuit ook eigen persoonlijke ervaring.

Wat deed je toen je wakker werd?
Vroeg ik aan mijn kleindochter van vijf en een half die bij me logeerde.
Denken.
Waaraan?
Aan monsters.
Oh maar daar ben je toch bang voor? Dan kun je er beter niet aan denken.
Ja, maar mijn lichaam doet dat!

Ik ben aan het lezen over het leven van Arthur Schopenhauer. Over zijn filosofie “De wereld als wil en voorstelling” en over zijn bijzondere leven in het begin van de 19e eeuw. De ratio staat in dienst van de wil zo betoogt hij. Mijn kleindochter van vijf en een half begrijpt dat al want dat ervaart ze zo. ‘Mijn lichaam doet dat!’
Hoe wijs kun je zijn op die leeftijd? Ergens beter niet aan denken is cognitief, het verandert niets. Het lichaam blijft aan monsters denken. Het lichaam en het denken is één ding en geen tegenstelling.
Schopenhauer zoekt naar oplossingen om de wil te beteugelen, maar kan het toch in zijn eigen leven nauwelijks toepassen. Overigens zien we dit heel vaak, bijvoorbeeld bij zijn tijdgenoot Rousseau. Rousseau was ongegeneerd egocentrisch, maar wilde tegelijkertijd een samenleving creëren, waarin de burgers weer het gevoel zouden krijgen direct bij gemeenschapszaken betrokken te zijn.

Arthur Schopenhauers jeugd was niet zonder angsten. Als kind was hij eenzaam. “Reeds als kind van zes troffen mijn van een wandeling terugkerende ouders mij op zekere avond in volslagen wanhoop aan, omdat ik mij plotseling voor altijd door hen verlaten waande.” 

Je zou wensen dat hij kennis had kunnen maken met de Pessotherapie. Ik had hem dat werkelijk gegund! Een sessie waarin je als kind mag beleven ideale ouders om je heen te ‘bezitten’ en dat als nieuw geheugenspoor aan te maken. Het gevoel van verlaten zijn achter je te laten en verbinding te ervaren met de wereld om je heen.

Waarom denk ik zoveel?

Moet iedereen in therapie die teveel denkt?

Nee, dat hoeft niet. Denken is nuttig, zeker als het over plannen maken en dingen maken gaat, dus hoe je moet handelen. Denken als het over de psyche gaat, bijvoorbeeld veel teveel nadenken over de vraag of men je wel aardig vindt, of je iets wel goed genoeg hebt gedaan, enzovoorts, wordt een ballast.

Als denken piekeren wordt, teveel als innerlijk conflict aanvoelt, dan kun je daar last van krijgen. Herkenbaar?

Voor mensen die teveel denken en te weinig direct kunnen voelen wat ze nodig hebben ga ik de driedelige cursus ‘uit je hoofd in je lijf’ geven bij de Volksuniversiteit Amsterdam.

Data zijn dinsdag 7, 14 en 21 november 2023 van 18.30 tot 21.30 uur.

Het werk van Stephen Porges, neurowetenschapper en psychiater die de Polyvagaal theorie heeft beschreven is bijzonder interessant ook voor de pessotherapie. Hieronder een korte uitleg over zijn wetenschappelijke werk.
Polyvagaal gaat over de Nervus Vagus, de tiende hersenzenuw die de romp boven het diafragma, de zogenoemde sympathische tak voor onze vecht- en vluchtreacties omvat en de tak onder het diafragma, de parasympathische tak voor de spijsvertering en onderdeel van ons autonome zenuwstelsel.

Termen die hier gebruikt worden door Porges zijn Social engagement system = SES, Social defence system, te weten fight en flight en immobilisatie.Het zogenoemde Social switching system schakelt tussen sociaal geëngageerd zijn en ons autonome verdedigingssysteem tegen gevaar.
We kunnen ons alleen maar ontwikkelen in contact ofwel verbinding met een ander.

Ons SES omvat het zien van, luisteren naar en getuige zijn van wat de ander beweegt. Onze gezichtsuitdrukking, houding en stemgeluid zijn van heel belangrijk om ons veilig te kunnen voelen, dit veilige gevoel is noodzakelijk en wordt in de Pessotherapie de ‘possibility sphere’ genoemd. Het je veilig voelen in een sessie is het allerbelangrijkste.
Er worden drie circuits genoemd die verantwoordelijk zijn voor de neuroceptie. Het social engagement system omvat onder andere de prefrontale cortex en de amygdala, de parasympathicus of dorsaal deel van de nervus vagus (niet gemyeliniseerd) deze reageert trager dan het ventrale deel wanneer we ons bedreigd voelen. Deze zenuwtak beïnvloedt de spijsvertering. Het ventrale deel is de zogenoemde sympathicus, deze is verantwoordelijk voor onder andere de hartslag en ons fight /flight mechanisme. Als vluchten niet mogelijk is door te heftige emoties wordt een shut-down circuit geactiveerd en volgt immobilisatie, vergelijk de muis die zich bij gevaar muisstil houdt. Je dissocieert, je bent er even niet.

Ook gemyeliniseerd en dus snel is de Nervus Trigeminus de hersenzenuw die onder andere onze gezichtsuitdrukkingen en de toon van de stem regelt. Dit gebeurt in samenwerking met de Nervus Vagus en is onbewust. Onze gezichtsuitdrukking laat onze onbewuste emoties zien.
Neuroceptie, een begrip geïntroduceerd door Porges, betekent dat we onbewust informatie verzamelen extern en intern  en ons gedrag daarop regelen. Zoals alles in ons lichaam gebeurt dit dankzij de homeostase, dit is het regelen van een juiste balans, via zogenoemde regelcircuits en negatieve feedbackmechanismen.
Wanneer we ons veilig voelen zijn we in staat tot sociaal gedrag en staan we open voor anderen en voor therapie. Kortom je moet je in het contact met je therapeut veilig voelen, geaccepteerd zonder oordeel, gezien en gehoord.

 

In 2018 bezocht ik het ALBERT PESSO MEMORIAL SYMPOSIUM 2018 IN GERMANY waar ook de inmiddels zeer bekende Bessel van der Kolk aanwezig was.

Op een koele zater-zomer-dag in 2018 bezocht ik dit symposium en wandelde ik naar het slot in het centrum van Osnabrück om deel te nemen. We startten de ochtend in het universiteitsgebouw waar ik verrast werd door mij bekende gele stoelen in de collegezaal, hoewel ik er nog nooit was geweest. De dvd van Al Pesso met de titel ‘The roots of Justice is in the body’ is in deze zaal 2006 opgenomen en die hoogst interessante en leerzame video heb ik meermaals bekeken, vandaar dus.

Die dag was Al er helaas niet meer in levende lijve bij. Wel waren daar Michael Bachg, Pesso-therapeut en opleider in Osnabrück, vooral bekend van Feeling-Seen, Monique Cuppen die een workshop verzorgde met Marietta van Attekum en een voormalig Nederlander, de bekende Bessel van der Kolk uit Boston naast diverse andere interessante genodigden. Michael Bachg leidde het symposium in en refereerde aan de bijeenkomst in 2006, ook toen in een volle collegezaal, Al Pesso’s uitspraak:

“We are made to be able to be happy in an imperfect world that is endlessly unfolding, and we human beings are the local agents of that cosmological unfolding.”

Bessel van der Kolk noemde ook de genoemde dvd waarin een uitgebreide ‘structure’ met een studente en vele rolfiguren wordt gedemonstreerd, inclusief  de zogenoemde ‘holes in roles’ en dat het door deze video kwam dat hij interesse kreeg in het werk van Al Pesso.

Een filmpje door Van der Kolk getoond liet een moeder zien met haar door de oorlog getraumatiseerde zoon. Moeder gaat recht op haar doel in de supermarkt af zonder echt contact te maken met haar zoon. De zoon raakt volledig in paniek door een gebeurtenis daar, maar zij merkt het niet op. Hij interpreteert de werkelijkheid door de bril van zijn trauma. ‘War traumatised people are not good accomodating. Attunement with people around you is difficult.’ Natuurlijk gedrag houdt in samendoen en elkaar nadoen ofwel attunement.

We zagen verder een filmpje over 9 september 2001, een jongetje ziet de Twintowers instorten. Wat zien de mensen? Ze zijn bang! Ze zien de emoties meer dan de bewegingen dat de mensen aan het rennen zijn! Vier dagen later tekent dit jongetje de Twintowers. Hij tekende een trampoline zo dat mensen daarop konden springen en gered werden. “Mag ik de tekening hebben?” vroeg Bessel van der Kolk. Ja voor 100 $ en Bessel koopt het. Het kind gaat daarna veel tekeningen verkopen. President Bush sprak echter over destructie! We doden de daders! Getraumatiseerde mensen hebben minder verbeeldingskracht vanwege de emoties die voorrang nemen. Daarna zagen we een filmpje van een groepstherapiesessie geleid door Bessel van der Kolk.

Tijdens het diner, aangeboden door Michael Bachg, vroeg hij mij of het goed was. Ik zei heel eerlijk met een knipoog:’ good enough’. Niet alles was precies volgens de Pessomethode, maar helend voor de client was het wel. Hij vertelde mij verder tijdens het diner tot zijn achttiende levensjaar opgegroeid te zijn in Nederland en sprak onder andere over de culturele verschillen tussen de USA en Nederland.

“America is a war country. Intergenerational trauma in America: they are not good in that subject.”

Tot slot zie:
Filmpje met Bessel van der Kolk over Pessotherapie

Altijd als ik wijze woorden zoek vind ik deze in de lezingen van Krishnamurti. Hij stelt vragen maar geeft geen antwoorden. Wilde geen goeroe zijn en geen applaus ontvangen, wel de dialoog aangaan met mensen die wijsheid zoeken. Ook in de Pessomethode zie ik dit terug, faciliteren, wijzen op negatieve herhalingen uit het verleden, maar geen duidingen, geen adviezen, geen rationalisaties. Wel laten zien dat wat er zich in het heden afspeelt, wat je nu ervaart, wortels heeft in je verleden.

Tegenwoordig zijn de lezingen ook in ruime mate te vinden op Youtube.
Een inleiding

Onderstaande lezing duurt anderhalf uur maar is zeer de moeite waard.

 J. Krishnamurti 1985.

De geschiedenis herhaalt zich. Leren we dan niets van de geschiedenis? Ja en nee naar mijn idee. Historie, zijn of haar verhaal herhaalt zich, dit is zichtbaar in het leven van mensen en in de politiek. Wellicht herken je dit?

Wat is je patroon?

In mijn eigen leven heeft herhaling zeker plaats gevonden. Opgegroeid in een gezin met twaalf kinderen moesten we het allemaal met te weinig positieve aandacht zien te redden. ( De jongste met het syndroom van Down redde het wel goed qua aandacht! )  In mijn volwassen leven kreeg ik in relaties moeite om op een goede en gezonde manier aandacht te krijgen.  Pas toen ik dat doorkreeg kon ik dat gaan aanpakken en veranderen. Vooral de Pesso-methode bleek daarvoor voor mij het juiste gereedschap.  Iedereen heeft een patroon, dit word je je alleen bewust als er tegenslag op je pad komt.

Waar ligt jouw oplossing?

Als je stress ervaart, relatieproblemen ontwikkelt, in rouw blijft hangen bij verlies.  Dan heb je hulp nodig,  dan red je het niet alleen. Dit kan zijn een klankbord, een mentor, een cursus, een therapie. Het is soms een zoektocht wat passend is voor jou op dat moment. Ik kan je helpen zoeken, misschien is de Pesso-methode op dit moment de juiste sleutel.